WSTĘP

ROZDZIAŁ I. ONTOLOGIA PIELGRZYMKOWEGO RUCHU RELIGIJNEGO

1.1. Pochodzenie i historia rozwoju pielgrzymowania

1.2. Pielgrzymowanie w średniowieczu

1.3. Tradycje kulturalne pielgrzymowania

1.4. Typologia i formy pielgrzymowania

ROZDZIAŁ II. PIELGRZYMOWANIE JAKO RODZAJ MIĘDZYNARODOWEJ TURYSTYKI RELIGIJNEJ

2.1. Współczesne trendy w turystyce religijnej i pielgrzymowaniu

2.2. Pielgrzymowanie u chrześcijan

2.3. Pielgrzymowanie w islamie

2.4. Turystyka religijna w hinduizmie

ROZDZIAŁ III. CHARAKTERYSTYKA OŚRODKÓW RELIGIJNYCH ŚWIATA JAKO OBIEKTÓW TURYSTYKI MIĘDZYNARODOWEJ

3.1. Budynek świątyni jako obiekt turystyki wycieczkowo-poznawczej i religijnej

3.2. Ośrodki pielgrzymkowe świata chrześcijańskiego

3.3. Ziemia Święta – ogólno chrześcijańskie centrum pielgrzymowania

3.4. Prawosławne ośrodki religijne

3.5. Świątynie świata katolickiego

3.6. Ośrodki religijne judaizmu

3.7. Ośrodki religijne buddyzmu

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

STRONY INTERNETOWE

Aktualność tematu. W ostatnich latach w wielu krajach wciąż powstają organizacje, które zajmują się tak zwaną turystyką pielgrzymkową. Turystyka pielgrzymkowa należy do najbardziej dawnych rodzajów turystyki międzynarodowej, początki której sięgają czasów kształtowania się podstawowych religii świata. Kierunek tej działalności jest związany z uczestnictwem w wydarzeniach życia religijnego Kościoła i świata. Jako czołowi przedstawiciele turystyki pielgrzymkowej występują tu ludzie – pielgrzymi, którzy dzięki pragnieniu ku wzbogaceniu swojego wewnętrznego świata duchowego, chęci osiągnięcia spokoju duchowego wyjeżdżają poza stałe miejsce zamieszkania, aby odwiedzić święte miejsca i ośrodki religijne.

Dla pielgrzyma, jak uważa polski geograf Antoni Jackowski „turystyka pielgrzymkowa”„...zniekształca część motywacyjną, przesuwając akcent z podróży, która wynika wyłącznie z potrzeb religijnych na podróż turystyczną, w której treść religijna zostaje zamieniona przez elementy wyłącznie świeckie”. Otóż, badacz wątpiw trafności pojęcia „turystyki pielgrzymkowej” i uważa, iż ​​w takich przypadkach należy używać określenia „pielgrzymka”, ponieważ są to głównie podróże do sanktuariów i miejsc świętych, w których czas zwiedzania powinien być wypełniony przez modlitwy i medytacje.

Pielgrzymowanie jest pracą duchową, która koncentruje się na oczyszczeniu duszy. Ona ma na celu przemianę duchową wierzących, doświadczenie zmian w ich życiu. Określenie „pielgrzym” ma pochodzenie zachodnie i jest skrótem od słowa „palmownik”. Palmownik – jest tym, który niesie gałąź palmy, jest tłumaczeniem odpowiedniego łacińskiego słowa, które określa osoby, którzy niosą palmowe gałęzi i uczestniczą w procesji Palmowej (Wierzbnej, Kwietnej) Niedzieli. W tradycji zachodniej „religious piligrim”, - „pielgrzym” uwaga jest skupiona nie na stanie duchowym, lecz na zewnętrznym przemieszczeniu się w przestrzeni – podróżnik, który wędruje.

Pielgrzymowanie obejmuje zarówno aspekty społeczne i moralne. Z jednej strony, człowiek ma pragnienie do życia koczowniczego, zgodnie z istotą natury, a z drugiej–on wyrzeka się przez pewien czas wartości życiowych: kraju, rodziny, przyjaciół, poprzez cierpienie od zmęczenia i trudności dalekiej podróży. Pokonanie tych przeszkód jest aktem wiary, poświęcenia i pragnienia samodoskonalenia, co bardziej dotyczy pielgrzymek pieszych. Jednak że pielgrzymi współczesni korzystają z różnych środków transportu, dodatkowo, oprócz celów religijnych podróży do miejsc świętych oni mogą mieć inne cele. Trudno jest sobie wyobrazić, żeby pielgrzym do Ziemi Świętej lub Watykanu nie odwiedził Jerozolimy czy Rzymu.

Głównymi składowymi turystyki religijnej są:

1. człowiek będący w drodze;

2. czynne spotkanie z sacrum w miejscach kultu religijnego;

3. przestrzeń turystyczno-relgijna.

Więc, obecność motywów dodatkowych w ruchu pielgrzymkowym daje podstawy stwierdzać o tym, że motywacje religijne w podróżach międzynarodowychw czystej postacinie istnieją, chociaż one nie są sprzeczneze sobą. Pojęcie„turystyka pielgrzymkowa” jest w pełni uzasadnione, ponieważ znajduje się w klasyfikacji rodzajów turystyki, które obejmują cel lub zespół celów wycieczkowych zarówno podstawowych i uzupełniających, co stanowi pewną monolityczność w postrzeganiu terminu zbiorowego „turystyka religijno-pielgrzymkowa”.

Głównym celem dzisiejszej pracy dyplomowej jest to, aby na podstawie analizy cech organizacji współczesnej turystyki religijnej określić perspektywy dalszego rozwoju jej kluczowych rodzajów.

Głównymi zadaniami są:

- wyjaśnienie wpływu religii na rozwój różnorakich form turystyki religijnej (religia jako wyznacznik funkcjonowania tego segmentu turystyki);

- analiza obiektywnych warunków i przyczyn powstania zorganizowanej turystyki religijnej;

- opis etapów rozwoju turystyki religijnej w świecie;

- ustalenie relacji pomiędzy kształtowaniem się przestrzeni wyznaniowej a obiektami turystyki religijnej;

- opis najbardziej znanych centrów i obiektów turystyki religijnej;

- wyjaśnienie tendencji i perspektywy turystyki religijnej w kontekście współczesnych procesów globalizacyjnych.

Przedmiot badań – międzynarodowa turystyka religijna.

Cel badań – cechy, charakterystyka i perspektywy rozwoju turystyki religijnej w świecie.

Teoretyczne i praktyczne znaczenie badań polega na tym, że pozwoli ono ujawnić cechy i perspektywy rozwoju turystyki religijnej dla głównych wyznań oraz udzieli wskazówki dla właściwych agencji odnośnie organizacji międzynarodowej turystyki religijnej.

Metody badawcze.W procesie badań zostały wykorzystane następujące metody badawcze: badania retrospektywne, analiza systematyczno-strukturalna i funkcjonalna.

Struktura pracy. Praca dyplomowa składa się ze wstępu, trzech rozdziałów, zakończenia i listy wykorzystanych źródeł.

Pojęcie turystyki religijnej należy rozumieć jako sektor działalności związany ze świadczeniem usług oraz zaspokojenie potrzeb turystów, podróżujących do miejsc sakralnych i ośrodków religijnych, które znajdują się poza granicami codziennego dla nich środowiska. Pielgrzymowanie zawiera możliwość relacji pewnego człowieka z rzeczywistością. Pielgrzym w większości przypadków jest osobą głęboko religijną z ukształtowanym systemem wartości. Idea pielgrzymki zakłada działania w pewnych trudnych okolicznościach oraz dobrowolność przyjmowania na siebie zobowiązań. Ludzie udają się na pielgrzymki, kiedy nie mają wystarczająco dużo rytualnych działań w miejscach zamieszkania i znanym dla nich środowisku. Oni mają możliwość pojechania lub pieszego pójścia do miejsc świętych, które są dla nich bardzo ważne i symboliczne.

Zpewnością można stwierdzić, iż turystyka religijna, jak również inne jej formy, ma pozytywny wpływ na rozwój gospodarczy tych regionów, w których znajdują się słynneobiekty kultu religijnego orazświęte relikwie. Obecność pielgrzymów i turystów, którzy są w tych miejscach zainteresowani promuje rozwój sieci hoteli, cateringu, handlu, produkcji pamiątek, produktów, różnorodnych usług dla turystów i innych.

Współczesny człowiek ma dużą motywację do podróżowania i zwiedzania nowych mejsc. Można zatem powiedzieć, że istnieje znaczące zapotrzebowanie na turystykę. Podróżowanie staje się silną potrzebą człowieka. Wpotrzebę podróżowania wpisuje się także turystyka religijna, która swoje korzenie ma w najstarszych formach religii. Daje ona człowiekowi możliwość zaspokojenia potrzeb przedewszystkim ocharakterze religijnym, ale także ocharakterze psychologicznym, osobowościowymi społecznym. Właśnie aspekt religijny wyróżnia turystykę religijną spośród innych form turystyki.

Pielgrzymowanie wzrastało wraz z rozpowszechnianiem się chrześcijaństwa, rozwijając się dzięki rosnącej religijności społeczeństwa. W średniowieczu pielgrzymowanie miało na tyle potężną skalę, że nawet zostały stworzone i rozpowszechnione warsztaty zawodowe pielgrzymów, których na swoje miejsce wynajmowali bogaci ludzie do sprawowania kultu. Odpowiednio rozprzestrzeniała i ulepszałasię organizacja pielgrzymek, powstawała infrastruktura.

Tak więc, pielgrzymowanie jest nieodłączne od miejsc sakralnych, czyli od miejsc lub obiektów, które posiadają (święte) sakralne funkcje. Istnieje wiele wersji na temat tradycji sakralizacji, która jest wspólna dla wszystkich religii, zarówno tradycyjnych, tak i współczesnych. Zatem należy traktować to jako fakt, że dla kultury ludzkiej jest charakterystycznatradycja sakralizacji lub przypisywanie miejscowościom, obiektom, zjawiskom funkcji nadprzyrodzonych.

Otóż, pielgrzymowanie strukturyzuje i hierarchizuje przestrzeń. Relikwie, zjawiska, wydarzenia i widoki, funkcje miejscowości duchowych (święte miejsca), które przyciągają do siebie wiernych, są rzeczywistą podstawą tworzenia przestrzeni sakralnej, w ramach której system świąt religijnych oraz ośrodki sakralne tworzą geografię pielgrzymowania.

Pielgrzymki jako podróże pobożne towarzyszyły całej historii ludzkiej i odbywały się albo zgodnie z wymogami religijnymi, alboz powodu niepowstrzymanego pociągu duchowego. Wiara w świętość pewnych miejscowości związanych z Bogiem istniała już wśród ludów świata starożytnego, jak i pragnienie odwiedzania uznanych miejsc świętych, dołączenie się do świętości, zrzucić ciężar grzechu, odczuć radość od dokonanego. Wszystko to jest tak samo właściwe dla ludzkości, jak i uczucia religijne. Religijność, przywiązanie się do dogmatów wiary są nierozerwalnie związane z podróżą do miejsc związanych z życiem osób świętych, wydarzeniami o świętym znaczeniu, do ośrodków sakralnych.

Otóż, turystyka religijna i pielgrzymki religijne, które opierają się na pielgrzymowaniu, są bardzo ważnym czynnikiem w kształtowaniu się świata duchowego człowieka.

Kończąc rozważania, warto przytoczyć trafną i ponadczasową sentencję Jana Pawła II: "Kiedy podróżujecie, tylko to, co jest istotne, można wziąć ze sobą. Powinniście wybrać takie punkty programy, które są niezbędne; w przeciwnym razie stacie się podobni podróżnikom uginającym się pod zbyt wielkim ciężanem."[3]